escort ankara
eryaman escort
konya escort
bursa escort bursa escort
1xbet betpas mariobet
romabet romabet romabet
deneme bonusu veren siteler
sakarya escort belek escort adana escort antalya escort ankara escort aydın escort bursa escort gaziantep escort istanbul escort samsun escort balıkesir escort mersin escort konya escort eskişehir escort izmir escort sınav analizi denizli vip transfer kocaeli escort malatya escortmaltepe escort muğla escort manisa escort sivas escort tekirdağ escort tokat escort uşak escort yalova escort yozgat escort trabzon escort afyon escort aksaray escort amasya escort ardahan escort artvin escort bartın escort bayburt escort bolu escort burdur escort çanakkale escort çankırı escort çorum escort edirne escort elazığ escort erzurum escort erzincan escort kırşehir escort van escort zonguldak escort giresun escort gümüşhane escort hakkari escort ığdır escort ısparta escort kahramanmaraş escort karabük escort karaman escort kars escort kastamonu escort kırklareli escort kütahya escort nevşehir escort niğde escort ordu escort osmaniye escort rize escort şanlıurfa escort siirt escort sinop escort şırnak escort tunceli escort yozgat escort tokat escort tekirdağ escort kütahya escort balıkesir escort aydın escort edirne escort sivas escort uşak escort adana escort adana escort adana escort adana escort adana escort adana escort adana escort vergi konseyi görüntülü sohbet urla siyaset haberleri ankara magazin istanbul magazin yalova magazin kütahya magazin elazığ magazin adıyaman magazin tokat magazin sivas magazin batman magazin erzurum magazin afyon magazin malatya magazin ordu magazin trabzon magazin mardin magazin eskişehir magazin denizli magazin muğla magazin van magazin aydın magazin tekirdağ escort balıkesir magazin samsun magazin kayseri magazin manisa magazin hatay magazin diyarbakır magazin mersin magazin kocaeli magazin gaziantep magazin konya magazin sakarya magazin antalya magazin bursa magazin izmir magazin istanbul otomobil fiyatları istanbul ekonomi istanbul eğitim istanbul seyahat istanbul gezi rehberi antalya alışveriş merkezleri antalya ticaret
Bugun...


Osman Coşkun

facebook-paylas
BELGELERE GÖRE HOPA’DA İSLAMLAŞMANIN KISA TARİHİ
Tarih: 23-06-2022 22:06:00 Güncelleme: 23-06-2022 22:06:00


“Sultan (Fatih) Samsun’dan Gürcü sınırına kadar olan bölgeyi, kaleleri, köyleri ve halkını fazla zorlukla karşılaşmadan ve savaşmadan ele geçirdi.” (MİLLER, 2007, s. 60)
Trabzon’un alınışıyla birlikte bölge ile ilgili ilk defterde (1486) Makriyali, hanelerin tamamının Gayrimüslim olduğu, adlarından yola çıkarak içlerinde Ermeni hanesi bulunmadığı ve Rum kişi adları oldukları görülmektedir. (MAD. no: 828, s. 499...)
Rumca “makriyali: Uzun sahil” demektir.
İslamlaşma ile birlikte Türkçe kişi adlarının Arapça adlara dönüştüğü gibi Laz yöresindeki Rumca kişi adları, Hıristiyanlaşma ile birlikte Lazlara ait olduğu kesindir.
T. Gökbilgin, 1500 yılının ilk çeyreğinde Arhavi ve Makriyali’den bahisle, “Laz nahiyesi, Sidre (Sidere), Kutunid, Viçe, Çarçuryan (Çurçava), İskele nahiyesi, Kostaniça (belki Pazar’a bağlı Kostanivat), Çat köyü, Cancaların köyü, Mamanat adlı köyler mevcuttu. Yekun 263 hane olup 18.000 akçe tımar geliri getirmekte idi.
Devamla, Arhavi kazasına bağlı Yakovit vilayeti, Arhavi kazasına bağlı Makriyalo, Loma, Çikait (Çukanit) köylerinin yekun 267 hane ve 20.300 akçe hasıl temin edilmekte idi. Ayrıca Kise ve Arhavi kalesinin dizdarı, kethüdası, imamı vardı.” (BELLETEN, (1962) sayı: 102, s. 325...)
İlerde görüleceği üzere, bu yıllarda bile Türkçe sülale lakapları ile köy adlarının Laz yöresinde çokça bulunması düşündürücüdür.
1520 de Hopa köyü 32 hane olup 4'ü Hopa’ya yeni yerleşen Müslüman hanedir. (BOA.TD.387, s. 741) Müslümanlar kadim-i Müslimdir. Yeni Müslüman olmuş değillerdir.
1530 yılında Karye-i Makriyalu’da (Makriyalı köyü) 54 hanenin 19’u Müslüman’dı. Bu Müslümanlar da kadimi Müslimdi. (1530 Tapu Tahrir Defteri, no 387, s. 741) Müslümanlar dışarıdan gelip Hopa’ya yerleşmişlerdir.
1626 yılı kayıtlarındaki kişi adlarından yola çıkarak Hopa ve köylerinde Müslüman ve Hıristiyanların karışık yaşadıkları görülmektedir. Bu kayıtta Hopa'nın 25 hane ve isimlerinden anlaşıldığı üzere, 10 hanesinin Müslüman olduğu yazılıdır. (Tapu ve Kadastro Arşivi, Defter No 122, s. 62…)
1682 yılı Avariz defterine göre Arhavi ve Hopa'da, mahalle ve köylerin yekun hanesi 655'tir. Tek tek adlar okunduğu zaman Arhavi ve Hopa’daki şahısların 1682 yılında hepsinin Müslüman olduğu görülmektedir. Yine bu yıla ait defterde, günümüzdeki Hopa/ Hemşin köyleri yer almaz çünkü daha sonra kurulmuşlardır. Ve bu köyleri kuranlar da Hopa'ya dışarıdan gelen Müslüman Türklerdir.
Aynı yıllarda (1682) Batı Hemşin’in 870 hanesi, % 81’i Hıristiyan/ Ermeni’dir.
“1530 yılında Hopa’da yekun Müslüman nüfus 215 hane, Gayrimüslim ise 4433 hanedir. 1583 yılında 1431 Müslüman hane ve 3832 Gayrimüslim hane vardır.” (AYDIN, 2018, s. 65) Gayrimüslim (Laz) nüfustaki düşüşün bir kısmını ihtida edenler kabul edersek ve göç eden Hıristiyan Lazları da hesaba katarsak (yekun 600 hane); Müslüman nüfustaki artışın büyük oranda dışarıdan yeni gelen Müslüman/ Türkler oluşturmaktadır.
1682 Avariz defterine göre Arhavi ve Hopa'da mahalle ve köylerinde insanlar 3 sınıfa ayrılmıştır. Bunlar reaya (halk), köprücüyan (bölgede bulunan dereler üzerindeki köprüleri tamir etme karşılığı vergi muafiyeti tanınan kişi) ve askerlerdir. Bu tarihte kaza dahilinde toplam 531 reaya hanesi, 35 köprücüler hanesi ve 89 askeri hanesi mevcuttur.
Bu yıllarda Hopa henüz kaza değil, Arhavi'nin bir köyüdür. Hopa ile birlikte Arhavi kazasına bağlı 24 yerleşim yeri bulunuyor ve bu kaza dahilinde Hıristiyan görülmüyor. Bu durum Rize ve Batı Hemşin için farklıdır. Oralarda Hıristiyan var. (BOA. K. Kepeci, Defter No 2697, s. 103-107)
Tahrir defterinde Hopa/ Hemşin köylerinde nev-i Müslim (yeni Müslüman) kaydı yoktur. Bu yörede Hıristiyan yaşamadığı için Hıristiyanlıktan Müslümanlığa geçiş olmamıştır.
Bölgedeki ilk nüfus sayımında (1833…) Trabzon ile ilçelerinde, Artvin’de, Rize’de, Batı Hemşin’de Gayrimüslim kayıtları varken, Hopa’da gayrimüslim kaydı yoktur. (BOA. NFS. D. 1165, 1166)
Trabzon Salnamesinde Hopa nahiyesi 23 köyden oluşmaktadır. Salnamelerde (1869…) Hopa’nın Hemşin köylerinde Hıristiyan yoktur. (EMİROĞLU, 1995, s. 365)
Hopa Şeriyye sicillerinde ihtida kaydı (Hıristiyanlıktan Müslümanlığa geçen) yoktur. (No 1451)
Osmanlı döneminde Hopa’da İslam bolluğu nedeniyle müskirat (içki) ithali bile yasaklanmıştı.
Hopa/ Hemşin yöresinde kilise kalıntısı olmadığı gibi eski köy adları arasında da Ermenice olan tek köy adı yoktur.
Daha önce de belirttiğim gibi Hemşin (Çamlıhemşin-Hemşin) tarihinde dokuz Ermeni Müslüman olmuştur.
Ermeni beslemelerinin Hıristiyanlıktan Müslümanlığı geçtiği dediği toplum, bölgeye Müslüman olarak gelip ve gittikçe çoğalan bu Müslüman/ Türk toplumudur.


Bu yazı 1137 defa okunmuştur.

YAZARIN DİĞER YAZILARI

YAZARLAR
ÇOK OKUNAN HABERLER
SON YORUMLANANLAR
HABER ARŞİVİ
Henüz anket oluşturulmamış.
nöbetçi eczaneler
HABER ARA
Bizi Takip Edin :
Facebook Twitter Google Youtube RSS
YUKARI