Üretim, tüketim, ihracat, ithalat plan? yapmaya yarar. ?sraf? önler, kaynaklar?n do?ru ve etkin kullan?lmas?n? sa?lar.

Hayvanc?l?k, bitkisel üretim, verim, kalite verileri. Meteoroloji verileri, ?stilac? bitki ve hayvan türleriyle ilgili ya?ananlar?n verileri.

Uygulanacak kotalar, destekler, g?da güvencesi, g?da güvenli?i ve rekabetin korunmas? için istatistiklerin verilerin önemi büyük.

Çiftçi kay?t sistemi ile bitkisel üretim ve hayvanc?l?k verileri k?smen tutulsa da makine, gübre, zirai ilaç kullan?m? da hiç ku?kusuz çok önemli. Hayvanc?l?k istatistikleri görece s?k?nt?l?d?r.

Pozitif bilimlerin temeli olan ?statistik; Gözlem yapma, veri toplama, analiz ve sonucunda yöntem geli?tirme ve en sonunda da objektif karar vermeyi sa?layan bir bilim dal?d?r. ?statistiki veriler ise; bir olay?n gözlemlenmesi sonucu, onun büyüklü?ü, k?ymeti, da??l?m?, özellikleri hakk?nda elde edilen rakamlard?r. Tar?m, Sanayi, Çal??ma gibi ?statistiklerin güvenilir olmas?; verilerin toplanmas? ve i?lenmesine ba?l?d?r.

Türkiye’de istatistik çal??malar? Osmanl?’n?n kurulu? y?llar?na kadar gider. 1326 – 1360 y?llar? aras?nda toprak ve nüfus say?mlar? yap?lm??, 1389 y?l?nda kay?tlar? k?smen istatistik içeren “Defterhaneler” kurulmu?. Hatta Kanuni Sultan Süleyman; say?mlar?n her yüzy?lda bir yap?lmas?n? Kanunname’ye koydurmu?tur. Tanzimat süreciyle beraber modern istatistiki bilgiden faydalanabilmek için 1830 y?l?nda ilk modern nüfus say?m? yap?lm??t?r. Devam?nda; sa?l?k, tar?m, haberle?me, ula??m gibi alanlarda hizmet sunabilmek için sa?l?kl?, ölçülebilir bilgiler toparlanmaya ba?lanm??.

Genç Türkiye Cumhuriyeti’nde Atatürk tar?m?n ne kadar önemli oldu?unu bildi?inden ilk icraatlar?ndan biri tar?m haritas? çal??mas? olurken 1927 y?l?nda ilk tar?m say?m? yap?ld?. 1950 y?l?nda yap?lan tar?m say?m?ndan sonra 6534 Say?l? Yasa ile sonu 0 ile biten y?llarda Genel Tar?m Say?m? yap?lmas? hükme ba?lanm??t?r.

Yüzde 70’i 40 ya? ve üzeri. Yüzde 30’u 40 ya? alt?nda. Ya? ortalamas? 46, TARDES’e ba?vuru yapanlar?n ortalamas? 49. Avrupa’da 40 ya? alt? çiftçi oran? yüzde 11 ortalama çiftçi ya?? 51, Amerika’da 58. Ortalama deneyim süresi 23 y?l. Çiftçilerin yüzde 2.7’si kad?n. Kad?n çiftçi say?s? oldukça dü?ükken tar?mda kad?n istihdam oran? yüzde 44, tar?m d??? sektörlerde kad?n istihdam oran?ysa yüzde 30. Yani tar?mda kad?nlar daha çok çal??t?r?l?yor. Oysa Avrupa’da çiftlik sahibi kad?n oran? yüzde 29.

Öte yandan Türkiye’de tar?m sektöründe çal??an kad?nlar?n istihdam oran? ise yüzde 44’tür. Bu rakam tar?m d??? sektörlerde yüzde 30’dur. Bu oran, kad?nlar?n tar?mda daha çok istihdam edildi?ini göstermektedir.

Türkiye’de üretimin yüzde 38,4’? sadece bitkisel üretim, yüzde 48’si hem bitkisel hem hayvansal üretim, yüzde 13.6 ise sadece hayvansal üretim yapmakta. 2001 y?l?nda yüzde 2.4 olan sadece hayvanc?l?k yapan çiftçi oran?n?n yüzde 10’un üzerine ç?kmas? hayvanc?l???n giderek artt???n?, di?er taraftan karma üretim oran?n?n yüzde 70’lerden yüzde 50’lere dü?mesi hayvanc?l???n giderek uzmanla?ma gerektiren bir alana dönü?mü? oldu?unu gösterebilir. Karma üretim yapan i?letmelerin yakla??k yüzde 10’nu yem üretimi için üretim olu?turuyor.

2001 y?l?nda hayvansal üretim de?erinin toplam tar?msal de?erdeki pay? yüzde 41’den yüzde 59’a ç?kmas? hayvansal üretime olan ilgiyi göstermekte.

TARIM ARAZ?LER?

Toplam arazi büyüklü?ü bak?m?ndan ortalama 7 hektar yani 70 dekar olup giderek yükselmektedir. Sebebi çiftçi say?s?n?n giderek dü?mesi olabilir mi? Bu anlamda geçti?imiz hafta Tar?m Reformu Genel Müdürlü?ü “Tar?m arazilerinin Sat?? ve ?ntikal ??lemlerinde Vergi Muafiyeti” ve “Hisseli arazilerin Sat?? ??lemlerinde Vergi, Harç ve Döner Sermaye Ücretleri Al?nmayacak” duyurular? hiç ku?kusuz oldukça önemli.

30 milyon parsel, 40 milyon hissedar, 2 milyon üzerinde çiftçi, 3 milyondan fazla tar?m i?letmesini ilgilendiren arazi konusu geçmi?te de “Toprak Koruma ve Arazi Kullan?m Kanunu ve Türk Medeni Kanunda De?i?iklik Yap?lmas? Hakk?nda Kanun” ile belirli düzenlemeler yap?lm??t?. Söz konusu kanun ile de küçük çiftçiler topraklar?n? kaybetmi? kötü niyetli yat?r?mc?lar?n eline arazi toplamak için f?rsat geçmi?ti. Ayn? risk tekrar gündemde. Miras yoluyla bölünerek i?letilemez hale gelen araziler bir tarafta di?er tarafta uluslararas? veya ulusal büyük tar?m ?irketlerinin arazi toplama amac?. Olas? riskleri gözden kaç?rmamakta fayda var.

Geçmi?teki kanun ile hisse sahiplerine sunulan alternatifler;

• Hissedarlar anla?arak beraber tar?m yapma
•  
• Hissedarlar ?irket kurarak üretimden pay?na dü?en kar? alabilir.
•  
• Tüm hissedarlar anla?arak tüm arazileri satabilirler.
•  
• Bir hissedar di?erlerinden alabilir
•  
• E?er kendi aralar?nda anla?amazlar ise konu Sulh Hukuk Mahkemelerine gider; içlerinden biri “ehil mirasç?” tayin edilir. Yani tar?m arazisini kimin i?letece?ine hâkim karar verir.
•  
• Ehil mirasç? üretim de?erini di?er mirasç?lara öder.
•  
• 1 y?l içerisinde hiçbir ?ekilde kendi aralar?nda anla?amazlar ise araziler mahkeme karar? ile sat?l?r.

Geçmi?te yap?lan bu düzenleme içerisinde birçok risk ta??yordu. Küçük mirasç?lar?n k?r ile ba??n?n kopmas?, aile aras? dü?manl?klar, tekelle?me, kimine zenginlik kimine yoksulluk getirecek bir düzenlemeydi.

Geldi?imiz noktada çiftçi hala girdi maliyetleri ve belirsizlikle u?ra??yor. Kanunlar de?i?iyor, kooperatifler kuruluyor, ata tohumu moda oluyor. Günün özeti tar?m modalarla yönetildikçe gerçek toprak reformu da, tar?m devrimi de biraz uzak.

Türk tar?m?yla ilgili en çok tart???lan konulardan biri ölçek ekonomisine sahip olmamam?z. Türkiye’de çiftçilerin yüzde 28’i 50 dekar alt?nda, yüzde 8’i 500 dekar üstü, kalan? da 100 – 499 dekar aras? arazi büyüklü?üne sahip. Amerika’da 818, ?ngiltere 538, Fransa 521, Almanya’da 457 dönüm. Hiç ku?kusuz tar?m arazilerinin büyüklü?ü üretim maliyetlerini dü?ürürken, verimi de art?ran en önemli unsurlar?ndan. Özellikle de makine ekipman kullan?m?, verim büyüklü?üyle do?rudan etkili. Bu anlamda 10 y?l öncesine kadar tar?mda önemli bir a?ama olan ölçek ekonomisi ?imdiler de özellikle geli?mekte olan ülkelerde tar?mda tekelle?meyi desteklemesi bak?m?ndan ciddi tehlike.

DÜNYA TARIMINDA SÖZ SAH?B? OLMAK

Ezcümle küçü?ü, büyü?ü tüm çiftçileri koruyan, destekleyen bir tar?m politikas? ile dünya tar?m?nda söz sahibi olmak.

Nesilden nesile mirasç?l?k nedeniyle tar?m arazilerinin bölünmesi tar?m?n en önemli problemlerinden olup köyden kente göçün de ço?u zaman tetikleyicisi olmu?tur. Türkiye’de öyle araz?lar var ki metre hesab?yla miras payla??m? yap?l?yor. Özellikle de Karadeniz gibi da?l?k arazilerde zaten az olan tar?m arazileri miras yoluyla bölünerek ev yapacak bile yer kalmamaktad?r.

?kinci duyuruda ise “Hisseli Tar?m Arazilerini Masrafs?z Birle?tiriyoruz” ba?l??? ile “Tar?m arazilerinde hisselerin di?er hissedarlara sat??? halinde vergi, harç ve döner sermaye ücretleri al?nmayacak” deniliyor. Duyuruda bu muafiyetin sulu ve kuru tar?m arazilerinde 20 dekardan küçük, dikili tar?m arazilerinde 5 dekardan küçük ve örtü alt? tar?m arazilerinde 3 dekardan küçük hisseler için geçerli oldu?una yer veriliyor.

Bu duyuruda da yasada yap?lan de?i?iklik hat?rlat?ld?ktan sonra ?u bilgilere yer veriliyor: ” Ülkemizde tar?m arazilerindeki en büyük sorunlardan biri de hisselilik sorunudur. Tar?m arazilerinde metrekare ve santimetrekare büyüklüklerinde binlerce hisse bulunmaktad?r. Malikler bu hisselerini satmak istemelerine kar??n vergi ve döner sermaye ücretlerinin arazi bedelinden fazla olmas? nedeni ile bu hisseler sat?lamamaktad?r. 5403 say?l? Kanunda yap?lan yeni düzenleme ile, asgari tar?msal arazi büyüklüklerinin alt?ndaki (mutlak tar?m arazileri, marjinal tar?m arazileri ve özel ürün arazilerinde 20 dekar, dikili tar?m arazilerinde 5 dekar ve örtü alt? tar?m? yap?lan arazilerde 3 dekar) hisselerin hissedarlara sat??? halinde; vergi, harç ve döner sermaye ücretleri al?nmayacakt?r. Yap?lan bu düzenleme ile hisselili?in azalt?lmas? ve hissedarlar?n kendi aralar?nda anla?malar? te?vik edilmi?tir. Bu muafiyetten faydalanabilmek için, sat?lan hissenin arazi s?n?f?na göre asgari büyüklük de?erlerinin alt?nda olmas? ve hissenin tamam?n?n ayn? anda bir veya birden fazla hissedara sat???n?n yap?lmas? gerekmektedir.”

ÖLÇEK EKONOM?S? TARIM ?Ç?N ?Y? M? KÖTÜ MÜ

Tar?m arazilerinin çok parçal? olmas? y?llard?r tart???l?yor. Arazi büyüklü?ünün ekonomik olmaktan ç?kt??? ifade ediliyor. Bu iki düzenleme ile arazilerin miras yoluyla bölünmesi engellenmi? olacak. ?ehirde ya?ayan ve elinde küçük parsel tar?m arazisi olanlar hisselerini daha kolay devredebilecek. K?rsalda ya?ayan mirasç?lar küçük de olsa elindeki parseli devretmek istemeyebilir. Belki bunu te?vik eder. Bu i?in olumlu taraf? gibi görünüyor.

Bir ba?ka aç?dan bak?ld???nda son y?llarda ?irketlerin tar?mdaki etkinli?i art?yor. Birçok ?irket veya tar?m d???ndan yat?r?mc?lar, giri?imciler tar?m arazisi topluyor. Bu düzenleme onlara büyük kolayl?k sa?layacakt?r. Tar?m topraklar?n? çiftçinin elinden ç?kmas?n? te?vik edecektir.  Zor durumda olan çiftçileri ellerindeki hisseleri satmaya zorlayacak. Küçük çiftçili?in tasfiyesini h?zland?racakt?r.

Türkiye uzun y?llar kentli olmak için u?ra?adursun dünyada k?r nüfusu en h?zl? azalan ülkelerin ba??nda geliyor. Cumhuriyetin ilk y?llar?ndan itibaren kentli olmayla övünen Türkiye’de k?r nüfusu yüzde 76 iken son y?llarda yap?lan Büyük?ehir Belediye Yasas? ile yüzde 8’lere dü?mü?tür. Oysa Amerika’da yüzde 18, Fransa’da yüzde 20, Almanya’da yüzde 24, ?talya’da yüzde 32 olan k?r nüfusu belli ki geli?memi?li?in göstergesi de?il.

Türkiye’de çiftçiler son y?llarda 100 – 499 dekar aras?nda üretim yap?yor. 2014 y?l?nda 5403 say?l? Toprak Koruma ve Arazi Kullan?m? kanununda yap?lan de?i?iklikle “yeter gelirli tar?msal arazi”  kavram?yla asgari kar elde edilebilecek arazinin ortalama 150- 175 dekar aras?nda olmas? gerekti?i ortaya konulmu?.

Türkiye’de üretim yap?lan arazilerin yüzde 20’si kiral?kt?r. 20 milyon hektar alan?n 6 milyon kadar? sulanmaktad?r. Yani yüzde 30’a yak?n? sulanabilmektedir.