“Zamanlar?n en iyisiydi, zamanlar?n en kötüsüydü, hem ak?l ça??yd?, hem aptall?k. Hem inanç devriydi, hem de ku?ku. Ayd?nl?k mevsimiydi, karanl?k mevsimiydi, hem umut bahar?, hem de umutsuzluk k???yd?, hepimiz ya do?ruca cennete gidecektik ya da tam öteki yana – sözün k?sas?, ?imdikine öylesine yak?n bir dönemdi ki, kimi yaygarac? otoriteler bu dönemin iyi ya da kötü fark etmez, sadece “daha” sözcü?ünü kullanarak di?erleriyle kar??la?t?r?labilece?inin iddia ederdi.”

ÖLDÜRENLER ARTIK ÖLDÜRÜLMEKTE

Charles Dickens’?n Frans?z ?htilalini anlatt??? “?ki ?ehrin Hikâyesi” roman?n?n giri?iydi bu cümleler. Nutkumuz tutulmu? benzerlikleri tema?a ediyoruz yedi kat yerin dibine girerken.  ?htilal öncesi ac? çeken, sömürülen Frans?z halk?n?n bu travma ile ihtilal sonras?nda hukuksuz bir ?ekilde kendilerine y?llarca kötülük yapm?? aristokrat ve asillere yapt??? eziyetlerin karakteri halk?n asl?nda ne kadar “ilkel ve evrimle?memi? bir toplum oldu?unu” gösteriyordu. Öldürenler art?k öldürülmekteydi. Deprem sonras? “ibreti âlem olsun” diye i?kence ettiklerimiz “bir arpa boyu yol alamad???m?z?n” en büyük kan?t?. Medeniyet yolculu?umuz üç be? çaputtan ibaret, ruhumuz hala paçavra.

50 B?N KAYBI TAR?HE K?M NOT DÜ?ECEK

?htilaller, felaketler, sava?lar toplumsal köklü de?i?imleri, devrimleri beraberinde getirebiliyor. Japonlar, Almanlar her biri sava??n yaralar?n? sar?p bilime s???nd?lar. Köklü uygarl?klar?n? adaletle korurken, teknolojiyle refahlar?n? in?a ettiler. 50 bine varan ya?am? Türk tarihine ne diye not edece?iz. “O?lum Orhan adil ol adaletli ol” diyen atalar?m?z?n sözünü tutmam?? olmaktan gelen derin bir liyakatsizlik ac?s?yla depremin üzerine yeni mutluluklar in?a edebilir miyiz?

TÜRK?YE YÜZYILI DEPREMLE SARSILDI

Türkiye Yüzy?l? depremle sars?ld?, liyakatsizlik harc?, gelecek güvencesini sendeletiyor. Muas?r medeniyet hedefimizde köklü sapmalar var. Jeopolitik zorluklar, iklim de?i?ikli?i, ikiyüzlü insan türü ülkelerin ayaklar?na dolan?yor. Herkes ba?kas?n?n hayaline dadanm?? durumda. Daha güzel bir gelece?in hayal edildi?i devrimler, sava?lar, zulümler pirüpak bir gelecekten çok kaosa sürüklüyor insanl???.

B?L?M ORDUSU KAN KAYBED?YOR

Benzer “ak?l tutulmas?n?n” ya?and??? zamanlardan geçiyoruz. Elimiz belimizde, “ak?ls?z ba??n cezas?n? ayaklar çeker” atasözünü tekrarlay?p duruyorum. Atatürk’ün; “toplumu gerçek amac?na ula?t?rmak için iki orduya gerek vard?r. Biriz vatan?n hayat?n? kurtaran asker ordusu, di?eri ulusun gelece?ini yo?uran bilim ordusudur. Ordular?n her ikisi de k?ymetli ve hayatidir. ?unu söyleyeyim ki, bilim ordusu, ölen ve öldüren birinci orduya, niçin ölüp, niçin öldürdü?ünü ö?reten ordudur” sözünü hat?rl?yorum. Birinci ordu her daim ayakta, peki ya “bilim ordumuz” her geçen gün kan kaybediyor. Bilim ordular?m?z güçsüzmü? depremin alt?nda kald?k, bilim ordular?m?z göçüyor 1993 y?l?nda ?zmir’de ya?anan depremde okulun alt?nda kalan 8 ya??ndaki Nur Güven enkazdan kurtuldu, kalbinin att???, karn?n?n doydu?u Silikon Vadisi bilim ordusuna kat?ld?. Bizim ordular cephede yaln?z, yoksun, umutsuz.

AYDIN CEHALET?NDE SIÇRAMA

Bilim Ordular?m?z güç kaybedince yerine en çok gördüklerimiz rol model oluyor topluma. O?uzhan U?ur, Müge Anl?, Master ?efler herkes onlar gibi sosyal medya ünlüsü olmak istiyor. T?p fakültelerinde kimse okumak istemiyor, eski mühendisler yok, kimse çocu?unun s?radana i?ler yapmas?n? istemiyor. Binalar y?k?ld???nda tek suçlu müteahhit deyip sorumlulu?u üzerimizden atmaya çal???yoruz. Sadece binalar çökmüyor içerisindeki bilim de yava? yava? çöküyor. Gerçekler ac?t?yor biliyoruz ama kabul etmezsek 20 y?l sonra gidecek doktor, yiyecek ekmek kalmayacak. Z ku?a??n?n özgürlük anlay???na alk?? tutuyor onlar? ne kadar yanl?? e?itti?imizi hala kabul etmiyoruz. Çal??m?yoruz, çal??may? sevmiyoruz, baz?lar?m?z k?sa yoldan para kazanmak isterken baz?lar?n?n para bile umurunda de?il. “??i bileceksin i?e gitmeyeceksin” diyen atasözlerimiz var. Gereksiz zamanlarda patron dü?man? oluyor, isyan etmemiz gerekirken burjuva sever oluyoruz. Her ola?anüstü durumda yaralar? sar?p sarmalayaca??z diyor kira fiyatlar?n? an?nda yükseltiyoruz. Barda??n sürekli dolu taraf?n? görmekten zaaflar?m?z?n üstünü örtüyor geli?mekten al?koyuluyoruz. En çok çal??mam?z, okumam?z gereken zamanda tembellik hakk?m?z? kullan?yoruz.

?K?YÜZLÜ MOT?VASYON

Endi?e yüklü, kayg? ve korku doluyuz. Zorluklar?m?zla yüzle?miyoruz, zay?f yönlerimizi güçlendiremiyoruz. Yard?m kampanyalar?nda yüksek doz motivasyonla ba?lan?p ev sat?p ba??? yapaca??m?z? söylüyor o evi hiç satm?yoruz. Yard?m deyince akan sular duruyor, vur deyince öldürüyoruz. Kaynaklar? iyi kullanal?m israf etmeyelim diyenlere cephe al?yor tek at?ml?k kur?unumuzu daha yolun ba??nda kullan?yor, bekleyen zorlu mücadeleden kopuyoruz. Sadece biz de?il tüm dünya derin bir uykuda gerçek sand?klar? heyecanl? bir sanr?dan ibaret.

EN KÖTÜ YIL MI?

Her ?eye ra?men insanl?k için en kötü y?l 2023 olabilir mi. Son buzul ça??nda biyoçe?itlili?in yüzde 70’den fazlas? kaybolmu?tu. Bundan 12 bin y?l önce dünya nüfusu sadece 10 milyondu. Gezegenin hareketlerine ba??ml? ya?ayan insan türü medeniyette bekledi?i h?z? yakalayam?yordu. Tar?m devrimiyle beraber h?zlanan ivme, modern insan?n ?irazesini kayd?rmas?yla beraber z?vanadan ç?kt?. Her türlü zevk ve tutkuda teknolojiyi sonuna kadar kullan?yorken felaketlerde  “bu kadar büyük bir felaketle ba?a ç?kmam?z mümkün de?ildi” diyenlere te?ekkür ediyoruz.

EN YETENEKL? TÜR ?NSAN

Gezegenin en yetenekli canl?s? insan türü, tam bir hac?yatmaz. En önemli yetene?i “uyum” ac?ya, öfkeye, kayba, ?iddete kar?? uyum sa?l?yor, unutuyor, affediyor ve her seferinde yeniden ba?l?yor. Beklenildi?i kadar ders alarak devam etmese de asla pes etmiyor. “Ölüyle ölünmüyor” deyip bir ç?rp?da ya?ama tutunuyor, gerek gidenlerin an?s?na gerekse kalanlar?n hat?r?na.

EN KÖTÜ YIL MS 536

Harvard Profesörü Michael Mc Cormick, “ya?amak için en kötü y?l?n MS 536 oldu?unu” savunuyor. Güne?i engelleyen patlamalar, veba ve yüzy?l sürecek en so?uk y?l ve y?k?m?n ba?lang?c?. Gezegen çok fazla kötü y?l ya?ad? 1918 ?spanyol gribi ve 1. Dünya Sava?? 100 milyondan fazla insan öldü. 1349 kara veba, Avrupa’n?n yar?s?n? haritadan sildi. Tüm bunlara ra?men hala en kötüsünü bizden öncekiler gördü.

Main Üniversitesi ?klim De?i?ikli?i Enstitüsüs’nden buz bilimci Paul Maywski taraf?ndan ?sviçre’deki bir buzul üzerinde yürütülen çal??man?n ortaya koydu?u bilgilere göre, MS 536 y?l? ba??nda ?zlanda’da meydana gelen volkanik patlama sonucu püsküren kül Avrupa, Orta Do?u ve Asya’n?n baz? k?s?mlar?nda 18 ay boyunca karanl?k getiren bir sese neden oldu. Bizans tarihçisi Procopius “çünkü güne?, ay gibi y?l boyunca ?????n? parlak olmadan verdi, güne? her zaman tutulma halindeymi? gibi görünüyordu” ?eklinde betimlemi?ti. Ayn? dönemde ya?ayan Romal? bir siyasetçi “güne? mavimsi bir renge sahipti, ay parlak de?ildi ve mevsimler birbirine kar??m?? gibiydi” diyerek dönemin a??r ?artlar?n? anlatm??t?.

Karanl?k dönem beraberinde uzun sürecek bir so?uk dönemi getirdi, yaz s?cakl?klar? 2.5 derecenin alt?na dü?tü. Tüm ekinler mahvoldu, tüm dünya açl?kla mücadele ederken veba salg?nlar?, Do?u Roma ?mparatorlu?u nüfusunun yar?s?n?n yok olmas?na neden oldu. Volkanik patlamalar, veba ve çevre felaketleri nedeniyle uzun y?llar ekonomik gerileme ya?and?.

AMASYA KITASI ÇOK YAKINDA

Gezegen en son 200 milyon y?l önce Pangea adl? tek k?tadan olu?maktayd?. Ayr?ld? ve bu günkü k?talar meydana geldi. Küresel s?cakl?k 1.5 ile s?n?rland?r?lsa bile gezegen 200 y?l sonra her ?ekilde tek k?taya dönü?ecek. Geological Magazine dergisindeki ara?t?rmaya göre birle?me çe?itli ?ekillerde olabilir. Asya ve Amerika’n?n birle?mesinde Amasia (Amasya) tek parças? ortaya ç?kacak. Söz konusu öngörülerin çe?itli senaryolar? var, gelecek ?l?man da olabilir, buzul ça?? da.

Süper k?ta oldu?unda volkanik faaliyetlerden kaynakl? karbondioksit emisyonlar?ndaki art?? gezegenin ya?an?lamaz bir yere dönü?mesine neden olacakt?r. Süper k?tan?n ekvatora yak?n olmas? nedeniyle beyaz kumlu plajlar?, büyüleyici mercan resifleri ile de olma ihtimali üzerinde duruyorlar. Yeni bir asr? saadet geliyor olabilir.

Ya dünya ?l?man olmazsa, buzullarla kapl? bir Amasya, gezegendeki tüm ya?am? yok edebilir, okyanus alt? baz? canl? formlar? hayatta kalabilir milyarlarca y?l önce oldu?u gibi. K?talar bir araya geldi?inde pek çok tür ac?mas?z bir ya?am sava??na tutu?acak, muhtemelen kitlesel yok olu? gerçekle?ecek. Hayatta kalan insan türü evrimle?erek tahmin edemedi?imiz çok daha dayan?kl? ba?ka bir ?eye dönü?ebilir. Gelecekte ortaya ç?kma ihtimali olan süper zekâ ?imdi oldu?u gibi kendini yeniden yok edebilir. Ama gelecekte ayakta kalmak için zekâdan daha fazlas?na, güçlü bir irade ve rasyonel kararlara ihtiyaç var.

Milyonlarca y?ll?k insan – gezegen mücadelesinde sona gelinmek üzere, ruhlar?m?z paramparça.

Ezcümle gezegene geldik, gördük, y?k?ld?k…